Wetenschappers van het Expertisecentrum voor Effectief Leren (ExCEL) van de Thomas More hogeschool hebben op vraag van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts het eerste kwaliteitskader voor het analyseren van de didactische kwaliteit van lesmaterialen ontwikkeld. Het kwaliteitskader helpt iedereen die lesmateriaal maakt of gebruikt om te kiezen voor hoge didactische kwaliteit. De wetenschappers hebben voortgebouwd op het werk van de Kwaliteitsalliantie, een samenwerkingsverband van de educatieve uitgeverijen, de onderwijsverstrekkers en een reeks andere partners die allemaal willen zorgen voor meer onderwijskwaliteit.
In oktober 2022 zag de Kwaliteitsalliantie het levenslicht: het eerste structurele samenwerkingsverband tussen onder meer onderwijsverstrekkers, educatieve uitgeverijen en andere partners die werk willen maken van sterkere leermiddelen, in de hoop om zo de onderwijskwaliteit op te krikken. Ze raakten het eens over een lijst met kwaliteitscriteria en een leidraad voor mensen die leermiddelen ontwikkelen. Dat was een primeur en een belangrijke doorbraak, maar het begrip kwaliteit werd wel nog breed ingevuld. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts, die de aanzet gaf voor de Kwaliteitsalliantie, vroeg aan wetenschappers van het Expertisecentrum voor Effectief Leren (ExCEL) van Thomas More om verder te bouwen op het pionierswerk van de Kwaliteitsalliantie en nog concretere handvaten te voorzien voor het onderwijsveld.
Voor de didactische componenten van lesmateriaal ligt er nu een verder verfijnd en uitgediept kwaliteitskader. Dit kwaliteitskader werkt met 14 indicatoren en is gebaseerd op robuuste wetenschappelijke inzichten. De regierol van het leerproces blijft wel duidelijk liggen bij de leraren zelf. Het kader is niet verplicht, maar als leraren of lerarenteams het gebruiken, kunnen ze de inschatting maken bij welke kwaliteitsaspecten ondersteuning opportuun is. Ze worden daarbij geholpen door een heel concrete handleiding en handige kwaliteitskaarten.
“De handleiding biedt voor elk van de 14 kwaliteitscriteria de nodige toelichting, maar vooral concrete voorbeelden van hoe het betreffende criterium in een leermiddel kan vertaald worden”, zegt Kim Bellens, senior onderzoeker bij ExCEL. “De kwaliteitskaarten zorgen ervoor dat vakgroepen en schoolteams op een snelle en praktisch bruikbare manier met het kwaliteitskader aan de slag kunnen.”
“Het werk van de Kwaliteitsalliantie wordt hiermee nog concreter. Dat is belangrijk, want er is een sterke wil om de lat hoog te leggen”, zegt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts. “Er is bij ouders én bij leraren bezorgdheid over sommige leermiddelen. De overheid kan weinig verplichten of opleggen als het over lesmateriaal gaat, maar we kunnen wel partners samenbrengen rond dezelfde doelstellingen, om zo toch te zorgen voor meer onderwijskwaliteit”.